Stres hormonları hangileridir?

Stres hormonları, vücudun fiziksel veya psikolojik stresle karşılaştığında salgıladığı hormonlardır. Bu hormonlar, "savaş ya da kaç" tepkisini tetikleyerek vücudu tehditlere karşı hazırlar. İşte en önemli stres hormonları:

• Kortizol
• Adrenalin (Epinefrin)
• Noradrenalin (Norepinefrin)
• Kortikotropin Salgılatıcı Hormon (CRH)
• Adrenokortikotropik Hormon (ACTH)

Kortizol, böbreküstü bezlerinden salgılanan ve stres yanıtını düzenleyen birincil hormondur. Uzun süreli stres durumlarında etkilidir. Görevleri şunlardır:

• Kan şekerini artırarak enerji sağlamak.
• Metabolizmayı hızlandırmak.
• Enflamasyonu baskılamak.
• Bağışıklık sistemini geçici olarak modüle etmek.

Adrenalin, ani stres durumlarında böbreküstü bezlerinden hızla salgılanır. Kısa süreli "savaş ya da kaç" tepkisinden sorumludur. Etkileri şunları içerir:

• Kalp atış hızını ve kan basıncını artırmak.
• Kaslara giden kan akışını artırmak.
• Enerji için glikoz salınımını hızlandırmak.

Noradrenalin, adrenalinle benzer işlevlere sahiptir ve hem böbreküstü bezlerinden hem de sinir uçlarından salgılanır. Odaklanma ve uyanıklığı artırarak stresle başa çıkmaya yardımcı olur. Etkileri:

• Dikkat ve uyanıklık seviyesini yükseltmek.
• Kan damarlarını daraltarak kan basıncını artırmak.

CRH, hipotalamustan salgılanır ve stres yanıtını başlatan ilk hormonlardan biridir. Görevi, hipofiz bezini ACTH salgılaması için uyarmaktır. Bu, kortizol üretim zincirinin ilk adımıdır.

ACTH, hipofiz bezinden salgılanır ve böbreküstü bezlerini kortizol üretmeye teşvik eder. CRH'nin etkisiyle aktive olur ve stres yanıtını sürdürür.

Stres hormonları, kısa vadede hayatta kalmaya yardımcı olsa da, kronik stres durumunda aşırı salınımları sağlık sorunlarına yol açabilir. Bunlar:

• Yüksek tansiyon ve kalp hastalıkları riski.
• Bağışıklık sisteminin zayıflaması.
• Uyku bozuklukları ve anksiyete.
• Metabolik dengesizlikler (örneğin, insülin direnci).

Stres hormonları, vücudun stresle başa çıkmasında hayati bir rol oynar. Ancak, dengeli bir yaşam tarzı, düzenli egzersiz ve stres yönetimi teknikleriyle bu hormonların olumsuz etkilerini azaltmak mümkündür. Eğer kronik stres belirtileri yaşıyorsanız, bir sağlık uzmanına danışmanız önerilir.